Is mijn kind hoogbegaafd?

Wanneer ben je hoogbegaafd? Hoogbegaafdheid is een combinatie van een hoog IQ (hoger dan 130) in combinatie met een aantal persoonlijkheidskenmerken, waaronder creativiteit en motivatie.

Het gevaar van een checklist of lijstje met kenmerken, is dat je er altijd wel iets in herkent. Er bestaan verschillende online zelf-tests voor zowel volwassenen als kinderen. Deze geven slechts een indicatie af. Om echt met zekerheid te kunnen zeggen of een kind hoogbegaafd is, is het nodig om een intelligentietest af te nemen en gedragskenmerken te bespreken of te observeren met of door een deskundige op het gebied van hoogbegaafdheid.

10 kenmerken die je thuis zou kunnen herkennen:

1. Vroeg alert
   Veel hoogbegaafde kinderen zijn als baby al erg alert. Zij kijken scherp uit hun ogen en willen niets missen. Hierdoor zijn het ook kinderen die snel willen (en vaak ook kunnen) zitten.
   
   
2. Niet of nauwelijks kruipen
   Hoogbegaafde baby’s slaan vaak de kruipfase over. Zij gaan bijvoorbeeld ‘kontschuiven’ of tijgeren. Deze vormen van bewegen kunnen zij vaak al vroeg, waardoor de noodzaak om te gaan kruipen er minder is.
   
   
3. Vroeg of juist heel laat praten
   Hoogbegaafde kinderen gaan vaak vroeg praten en maken eerder volledige zinnen dan hun leeftijdsgenootjes. Vanwege een ander kenmerk (perfectionisme) kan het ook zijn dat hoogbegaafde kinderen juist heel laat gaan praten. Als zij dit doen, is het direct in volzinnen. Hoogbegaafde kinderen hebben een grote woordenschat.
   
   

4. Perfectionisme – faalangst
   Hoogbegaafde kinderen leggen de lat voor zichzelf erg hoog. Zij willen alles in één keer goed doen en zijn bang om fouten te maken. Als zij denken iets niet te kunnen, beginnen ze er maar niet aan. Of na één mislukte poging gooien ze de handdoek al in de ring. (Zie hiervoor ook mijn blog over mindset.)
   
   

5. Grote leergierigheid
   Hoogbegaafde kinderen hebben een brede interesse en willen graag van alles weten. Ze beginnen vroeg met hun ‘waarom’-fase en houden er eigenlijk niet meer mee op ;). Ze hebben veelal grote belangstelling in het universum, de aarde en het bestaan. Zij stellen al jong levensbeschouwelijke vragen.
   
   

6. Hoog rechtsvaardigheidsgevoel
   Hoogbegaafde kinderen houden meestal van regels en duidelijkheid. En een grote mate van eerlijkheid. Als iets niet gaat zoals is afgesproken, hebben zij daar grote moeite mee. Ook als een ander kind iets doet wat in hun ogen niet mag of oneerlijk is, zullen zij hier iets van zeggen. Als een broertje of zusje ook maar één snoepje meer krijgt, kan het al tot grote frustratie, woede of verdriet leiden.
   
   

7. Creatief
   Hoogbegaafde kinderen kunnen al jong complexe verbanden leggen. Hierdoor komen zij vaak met creatieve ideeën en oplossingen die niet altijd voor de hand liggen. Ook hebben ze vaak een grote verbeeldingskracht.
   
   
8. Leert zichzelf lezen en schrijven of rekenen
   Veel hoogbegaafde kinderen hebben al vroeg interesse in cijfers en letters. Zij leren zichzelf vaak lezen en schrijven of rekenen. (Het kan zijn dat zij dit gedrag echter niet op school laten zien, omdat zij zich daar aanpassen!)
   
   

9. Veel buikpijn of hoofdpijn
   Als het hoogbegaafde kind zich niet gezien of (h)erkend voelt, kan het zijn dat dit zich uit in psycho-somatische klachten als (op het oog) onverklaarbare buikpijn of hoofdpijn. Ondanks het feit dat hoogbegaafde kinderen een hoge mate van zelfreflectie hebben, begrijpen zij vaak niet dat zij ‘anders’ zijn en waarom zij tegen bepaalde dingen aanlopen. Zij gaan zich aanpassen. Bij meer introverte kinderen, kan dit leiden tot buikpijn en hoofdpijn of een algemeen gevoel van je ‘niet lekker voelen’.
   
   

10. Enorme boosheid of woede-uitbarstingen
    Als het hoogbegaafde kind zich niet gezien of (h)erkend voelt, kan het zijn dat dit zich uit in buitensporig heftige woede-uitbarstingen. Deze ‘ontploffingen’ lijken uit het niets te komen, maar zijn feitelijk opgebouwde frustraties, bijvoorbeeld op school, of bij vriendjes, die er thuis uit komt. Ondanks het feit dat hoogbegaafde kinderen een hoge mate van zelfreflectie hebben, begrijpen zij vaak niet dat zij ‘anders’ zijn en waarom zij tegen bepaalde dingen aanlopen. Ze gaan zich aanpassen. Bij meer extroverte kinderen, kan dit leiden tot extreme boosheid.

Vanuit deze tien kenmerken, kan je jezelf een beeld vormen of jouw kind wellicht hoogbegaafd is. Besef dat deze lijst niet volledig is én dat geen enkel hoogbegaafd kind aan alle kenmerken zal voldoen. Het ene kind heeft meer interesse in lezen, het andere in rekenen. Het ene kind wordt wel voldoende gezien, het andere niet. Deze lijst kan je wél een indicatie geven. Mocht je twijfels hebben of gewoon meer zekerheid willen, raadpleeg dan een deskundige op het gebied van hoogbegaafdheid. Je kunt altijd contact met mij opnemen.

Volgende keer: 10 kenmerken van hoogbegaafdheid op school.